دایره رنگ

دایره رنگ از اساسی ترین و مهمترین تمرینات رنگ شناسی تجربه در روی دایره رنگ است با استفاده از رنگهای اولیه زرد، قرمز و آبی ترکیباتی فراهم میکنیم تا دایره به دوازده رنگ تقسیم شود که در شکل زید نشان رنگ شناسی داده شده است.

هر شخصی میتواند در نگاه نخست قرمز اولیه را از داخل دوازده رنگ جدا سازد یا رنگ آبی و زرد را انتخاب کند. او خواهد توانست قرمزی را انتخاب کند که نه مایل به آبی است و نه مایل به زرد یا زرد و آبی را نیز به همین ترتیب تشخیص رنگ شناسی دهد. در دایره رنگ هر رنگی نمود و جلوه خود را دارد. شناختن قدرت و نمود هر کدام از رنگهای دایره رنگ نخستین تمرین و ابتدایی ترین تجربه در شناخت رنگ هاست

رنگهای اولیه را باید به دقت شناخت و در این کار از اشخاصی که آشنایی کامل به رموز رنگ ها دارند و اصول آنها را می شناسند رنگ شناسی ، کمک گرفت.

رنگ های اولیه به صورت مثلث متساوی الاضلاع در دایره قرار می گیرند؛ به این ترتیب که زرد کاملاً در بالا و آبی در چپ و پایین و قرمز در راست مثلث قرار می گیرد.

این مثلث در داخل دایره به وسیله دوازده رنگ محیط محدود است. اگر دو رنگ اصلی را به نسبت خاصی با هم ترکیب کنیم رنگ های ثانوی به دست می آیند.

تضاد رنگ

به تضادهای کنتراستهای رنگی میرسیم.

منظور از کنتراست رنگ مقایسه دو رنگ با هم و اختلافی است که دو رنگ میتوانند با هم داشته باشند اختلاف رنگها ممکن است کم یا زیاد باشد که به صورت حداقل یا حداکثر مطرح می شود.

یکی از تضادها آن است که دو رنگ در روبه روی هم یعنی در دو طرف قطر دایره رنگ قرار گیرند. تضاد دیگر از لحاظ تاریکی و روشنایی بین دو رنگ است همین طور تضاد سردی و گرمی رنگها و نیز تضاد بزرگی و کوچکی سطوح رنگ که با عنوان کمیت رنگ مطرح می شود.

اعضای حسی ما نیز به مقایسه رنگها می پردازند. چشم ما وقتی خطی را دراز تلقی میکند که با خط دیگری که کوچک تر است مقایسه شده باشد؛ و همان خط دراز در مقایسه با خط درازتر دیگر کوچک تلقی می شود.

تأثیرات رنگی نیز به همین ترتیب مقایسه میشوند و تضاد شدت و ضعف آنها تعیین می شود. از تضادهای رنگی ،دیگر میزان قدرت و ضعف رنگ هاست که تحت عنوان کیفیت رنگ یا رنگهای اشباع مطرح می شود.

روی هم رفته، هفت نوع تضاد رنگ شناسی رنگی وجود دارد که هر کدام به نوبه خود قدرت درک و شناخت ما را از رنگها بیش تر می کند

هر یک از تضادهای رنگی دارای خصوصیات و ارزشهای هنری تأثیرات بصری، مفاهیم و معانی سمبلیک ویژه ای است که در مجموع، اساس شناخت رنگ را از لحاظ هنری تشکیل میدهند.

اثر فضایی رنگ

اثر فضایی رنگ وابسته به عوامل گوناگونی است. نیرو و قدرت رنگ در خود رنگ نهفته است.

این ویژگی در تاریکی و روشنی، سردی و گرمی درجه اشباع و میزان وسعت سطوح رنگها وجود دارد. اثر بعد و فضای رنگها را می توان با روی هم قرار دادن یا ترکیب شان ایجاد کرد.

چنانچه شش رنگ زرد، نارنجی، قرمز، بنفش آبی و سبز را کنار هم و بدون فاصله در زمینه سیاه قرار دهیم رنگ زرد رو به جلو می آید و سایر رنگ ها در فاصله دورتری قرار می گیرند.

جلوترین رنگ در این مجموعه زرد است در حالی رنگ شناسی که بنفش در دورترین فاصله قرار می گیرد. سایر رنگها نیز در فاصله بین این دو رنگ خودنمایی میکنند. زمینه اگر سفید باشد بر سنگینی و عمق رنگها می افزاید.

در زمینه سفید رنگ بنفش رو به جلو می آید تا با رنگ زرد خود را همپایه سازد.

اثر فضایی رنگها در تضاد رنگ شناسی کیفیت مؤثر است. مثلاً، یک رنگ خالص در مقایسه با رنگ دیگری با همان درجه روشنی بیش تر به جلو می آید به محض آنکه تضاد تاریک و روشن یا تضاد سرد و گرم به میان آید همه چیز تغییر می کند. تأثیر سطوح رنگها نیز در اثر فضایی رنگها و عمق آنها دخالت دارد.

چنانچه بر سطح وسیع قرمز رنگی، یک سطح کوچک زرد ،بیفزاییم قرمز همانند زمینه عمل میکند و زرد را به جلو می راند. برعکس اگر در زمینه ،زرد، لکه های کوچک قرمز قرار دهیم رابطهٔ فضایی معکوس میشود و رنگ زرد مهم تر از قرمز جلوه میکند.